Ανοίγει ξανά θέμα τιμής στο αέριο

Ανοίγει ξανά το μέτωπο της τιμής προμήθειας του φυσικού αερίου από τη Ρωσία, καθώς παρά τη συμφωνία του περασμένου Μαρτίου, η χώρα μας εξακολουθεί να βρίσκεται σε δυσμενή θέση και να επιβαρύνεται με υψηλά κόστη ενέργειας, συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Αν και η σύμβαση προμήθειας με την Gazprom τροποποιήθηκε με μείωση των τιμών, οι καταναλωτές αναμένεται να βρεθούν ενώπιον δυσάρεστων εκπλήξεων, που μπορούν να περιορίσουν σημαντικά το όφελος που προέκυψε μετά τις πολύμηνες διαπραγματεύσεις με τους ρώσους. Ήδη κύκλοι της βιομηχανίας εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για νέα εκτίναξη του κόστους του αερίου, το οποίο επιβαρύνεται εκτός των άλλων και από υπερβολική φορολογία, καθώς εκτιμούν ότι στο τέλος του έτους θα ενεργοποιηθεί η ρήτρα take or pay.

Τι είναι το take or pay
Τι είναι αυτή η ρήτρα, που οδηγεί τους καταναλωτές αερίου να ζητούν νέες διαπραγματεύσεις με τη ρωσική πλευρά, προτού συμπληρωθεί ένας χρόνος από την υπογραφή της συμφωνίας; Βάσει της σύμβασης προμήθειας, η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να παραλαμβάνει μια συγκεκριμένη ποσότητα αερίου (με ένα εύρος διακύμανσης της τάξης του μισού δισ. κυβικών μέτρων) και εφόσον δεν παραλάβει τις ελάχιστες συμφωνημένες ποσότητες τότε καλείται να πληρώσει το αέριο ακόμη και εάν δεν το έχει καταναλώσει.

Πως διαμορφώνεται λοιπόν αυτή τη στιγμή η κατάσταση και γιατί υπάρχει η έντονη ανησυχία της βιομηχανίας; Σύμφωνα με τις τρέχουσες εκτιμήσεις το 2014 η συνολική κατανάλωση αερίου στη χώρα μας θα είναι μικρότερη από τα 3 bcm ποσότητα που ενεργοποιεί τη ρήτρα take or pay. Πιο συγκεκριμένα για την τρέχουσα χρονιά, η ρήτρα για το ρώσικο αέριο ενεργοποιείται στα 2 bcm, για το τουρκικό αέριο στα 0,675 bcm και για το αλγερινό στα 0,51 bcm. Δηλαδή το σύνολο των υποχρεωτικών ποσοτήτων πλησιάζει τα 3,2 δισ. κυβικά μέτρα. Εάν συνυπολογιστούν και κάποιες ποσότητες που ήρθαν για λογαριασμό ανεξάρτητων προμηθευτών αερίου, η ρήτρα υπολογίζεται ότι θα αφορά σε μια ποσότητα της τάξης των 300 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Το κόστος αυτό μεταφράζεται σε ποσό άνω των 80 εκατ. ευρώ, το οποίο και θα μετακυληθεί στους καταναλωτές.

Ο προβληματισμός των καταναλωτών αερίου, πάντως, δεν περιορίζεται στην τρέχουσα χρονιά αλλά επεκτείνεται και στα επόμενα έτη, τα οποία περιλήφθηκαν στην πρόσφατη συμφωνία. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες του «Κ»,  για τα έτη 2014 και 2015 η ελάχιστη ποσότητα ορίστηκε στα 2,5 δισ. Nm3, ενώ για το 2016 υπάρχει αύξηση στα 3 δισ. Nm3. Η ρήτρα take or pay ενεργοποιείται εάν δεν απορροφηθεί το 80% των συγκεκριμένων ποσοτήτων, ήτοι 2 δισ. Nm3 για το 2014 και το 2015 και 2,4 δισ. Nm3 για το 2016.

Παρότι οι ποσότητες είναι μειωμένες συγκριτικά με την προηγούμενη σύμβαση (3 δισ. Nm3) η εγχώρια κατανάλωση βαίνει μειούμενη με ταχύτερο ρυθμό. Αυτό είχε διαφανεί ήδη από τον περασμένο Μάρτιο, όταν υπήρχε μείωση της τάξης του 10% (10 εκατ. MWh έναντι 11,2 εκατ. MWh το Μάρτιο του 2012) ενώ από το καλοκαίρι και τις αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο της αγοράς ηλεκτρισμού η μείωση ξεπερνά το 20%.