Γιατί το Βέλγιο αντιδρά στην κατάσχεση των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων

«Απίστευτη» χαρακτήρισε την πίεση γύρω από το ζήτημα των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Μπαρτ Ντε Βέβερ, σημειώνοντας ότι είναι «ψευδαίσθηση» να πιστεύει κάποιος ότι η Ρωσία θα χάσει τον πόλεμο.

«Η πίεση γύρω από αυτό το ζήτημα είναι απίστευτη» είπε ο ντε Βέβερ σε συνέντευξή του στην βελγική εφημερίδα La Libre, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την άρνηση της χώρας του να κατασχεθούν ρωσικά κεφάλαια για χρηματοδότηση της Ουκρανίας.

«Έχω μια ομάδα που εργάζεται μέρα νύχτα πάνω σε αυτό. Θα ήταν μια ωραία ιστορία: να παίρνεις χρήματα από τον κακό, τον Πούτιν, και να τα δίνεις στον καλό, την Ουκρανία» είπε ο ντε Βέβερ και συνέχισε:

«Αλλά η κλοπή παγωμένων περιουσιακών στοιχείων από μια άλλη χώρα, τα κρατικά επενδυτικά της κεφάλαια, δεν έχει ξαναγίνει ποτέ. Αυτά είναι χρήματα από την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας. Ακόμα και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα χρήματα της Γερμανίας δεν κατασχέθηκαν. Κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια παγώνουν. Και στο τέλος του πολέμου, το ηττημένο κράτος πρέπει να παραιτηθεί από όλα ή μέρος αυτών των περιουσιακών στοιχείων για να αποζημιώσει τους νικητές. Αλλά ποιος πραγματικά πιστεύει ότι η Ρωσία θα χάσει στην Ουκρανία; Είναι ένας μύθος, μια πλήρης ψευδαίσθηση. Δεν είναι καν επιθυμητό να χάσουν και να επικρατήσει αστάθεια σε μια χώρα που διαθέτει πυρηνικά όπλα. Και ποιος πιστεύει ότι ο Πούτιν θα δεχτεί ήρεμα την κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων» τόνισε ο Βέλγος πρωθυπουργός.

Γιατί αντιδρά έντονα το Βέλγιο

Οι βασικοί λόγοι για την αντίδραση του Βελγίου, όπου βρίσκεται συγκεντρωμένο το μεγαλύτερο μέρος των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων (στην εταιρεία χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών Euroclear), είναι κυρίως νομικοί και οικονομικοί κίνδυνοι. Η βελγική κυβέρνηση φοβάται ότι η κατάσχεση των κεφαλαίων θα μπορούσε να εκθέσει το Βέλγιο, και ειδικότερα την Euroclear, σε σοβαρό νομικό και οικονομικό ρίσκο σε περίπτωση που η Ρωσία προσφύγει στα δικαστήρια. Σε περίπτωση δικαστικής ήττας, το Βέλγιο θα ήταν υποχρεωμένο να αποπληρώσει μόνο του το σύνολο του ποσού, κάτι που θεωρείται “παράλογο” και δυνητικά “καταστροφικό” για τη χώρα. Γι’ αυτό, ζητά πλήρη κάλυψη των κινδύνων που θα διατρέξει από τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, κάτι που οι άλλες χώρες διστάζουν να παράσχουν ως “λευκή επιταγή”.

Ο πρωθυπουργός του Βελγίου έχει προειδοποιήσει ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να απειλήσει τις προσπάθειες για επίτευξη ειρήνης, καθώς τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας δεν θα ήταν διαθέσιμα ως “διαπραγματευτικό χαρτί” ή για τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες για ρωσικά αντίποινα, καθώς ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, χαρακτήρισε την ενδεχόμενη κατάσχεση ως “ισοδύναμη με αιτία πολέμου”.

Ποιος είναι ο Όμιλος Euroclear

Η Euroclear, ή Όμιλος Euroclear, είναι ένας από τους μεγαλύτερους και πιο σημαντικούς οργανισμούς χρηματοπιστωτικών υποδομών παγκοσμίως. Έχει έδρα το Βέλγιο και ειδικεύεται στον τομέα των Κεντρικών Αποθετηρίων Τίτλων (Central Securities Depository – CSD). Ο κύριος ρόλος της είναι να παρέχει υπηρεσίες εκκαθάρισης (clearing) και διακανονισμού (settlement) χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (ομόλογα, μετοχές, κεφάλαια) σε πάνω από 50 νομίσματα, διασφαλίζοντας ότι οι συναλλαγές ολοκληρώνονται με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα. Λειτουργεί ως ένας παγκόσμιος θεματοφύλακας (custodian), διακρατώντας τίτλους (περιουσιακά στοιχεία) για λογαριασμό των πελατών της.

Η συντριπτική πλειονότητα των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων (περίπου 185 δισεκατομμύρια ευρώ από το σύνολο των δεσμευμένων κεφαλαίων στην ΕΕ) βρίσκονται κατατεθειμένα στην Euroclear, στις Βρυξέλλες. Η ίδια η Euroclear έχει εκφράσει σοβαρές ανησυχίες και έχει προειδοποιήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τους κινδύνους που εγκυμονεί η κατάσχεση ή η χρήση των κεφαλαίων αυτών για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.

Οι βασικές προειδοποιήσεις της Euroclear είναι οΚίνδυνος Αναταραχής στις Αγορές:. Σημειώνει πως το σχέδιο της ΕΕ για τη χρήση των ρωσικών assets ως εγγύηση για δάνεια, μπορεί να εκληφθεί διεθνώς ως “κατάσχεση”. Αυτό θα μπορούσε να τρομάξει τους επενδυτές (ιδίως κεντρικές τράπεζες και κρατικά επενδυτικά ταμεία) και να υπονομεύσει τον ρόλο της Euroclear, προκαλώντας αναταράξεις στις αγορές ομολόγων και αύξηση του κόστους δανεισμού για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Η Euroclear ανησυχεί για τα αντίποινα από τη Μόσχα και για το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσει νομικές αγωγές από Ρώσους ιδιοκτήτες τίτλων. Σε περίπτωση που χαθούν αυτές οι αγωγές, η Euroclear (και, κατ’ επέκταση, η βελγική κυβέρνηση) θα ήταν εκτεθειμένη σε πολυδισεκατομμύρια ευρώ απαιτήσεις αποζημίωσης. Παραβίαση Ασυλίας: Θεωρείται ότι η πρωτοβουλία παραβιάζει την ασυλία κρατικών αποθεματικών, κάτι που θα μπορούσε να πλήξει την εμπιστοσύνη των παγκόσμιων επενδυτών στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.