Η ώρα της κρίσης για τους Τούρκους και τους Κούρδους έφτασε – Ομοσπονδία ή Διχασμός

Με το βλέμμα στις εθνικές εκλογές τον ερχόμενο Ιούνιο και τη διετή μυστική διαπραγμάτευση μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης και του Οτσαλάν να έχει φτάσει σε ικανοποιητικό σημείο και για τις δύο πλευρές, ο έγκλειστος ηγέτης του PKK προχώρησε χτες σε ένα γενναίο πολιτικά βήμα προτείνοντας την διοργάνωση μιας διάσκεψης την Άνοιξη στην οποία θα συμμετέχουν το PKK και το κουρδικό κόμμα HDP με αντικείμενο την διακοπή του ένοπλου αγώνα κατά του τουρκικού κράτους που αυτός ξεκίνησε πριν από 31 χρόνια.

Σε μια κοινή συνέντευξη τύπου ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Yalçın Akdoğan μαζί με τον υπουργό Εσωτερικών  Efkan Ala και τον βουλευτή του κουρδικού κόμματος Sırrı Süreyya Önder διάβασαν την πρόταση του Οτσαλάν για την πραγματοποίηση συνεδρίου όπου θα αποφασιστεί η διακοπή του ένοπλου αγώνα με στόχο την επίτευξη πολιτικής λύσης για το κουρδικό.

Στο μήνυμά του ο Οτσαλάν ανέφερε: «Καλώ το PKK να διεξαγάγει έκτακτο συνέδριο την ερχόμενη Άνοιξη προκειμένου να ληφθεί η στρατηγική και ιστορική απόφαση να λήξει η ένοπλη σύγκρουση στη βάση κοινά αποδεκτών αρχών».

Η απόφαση του Κούρδου ηγέτη να προχωρήσει σε αυτή την κίνηση είχε προαναγγελθεί τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν κατα τη διάρκεια της συνάντησης που είχε με στελέχη του κουρδικού κόμματος HDP είχε δηλώσει ότι, «Τους επόμενους 4-5 μήνες θα βρεθεί λύση στο Κουρδικό ζήτημα, η οποία θα κρίνει το μέλλον όλης της Μέσης Ανατολής».

Όπως δήλωσε ο Yalçın Akdoğan οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία, ενώ σημείωσε ότι η δημοκρατική πρόοδος θα κερδίσει έδαφος μόλις σταματήσει η στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ του τουρκικού κράτους και του PKK. Την κοινή ανακοίνωση επικρότησε και ο Τούρκος πρωθυπουργός ο οποίος επεσήμανε ότι η διαπραγμάτευση εισέρχεται σε νέα φάση και όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές θα πρέπει να αποφύγουν επικίνδυνες ρητορικές που μπορεί να δυναμιτίσουν την κατάσταση.

Από την πλευρά του ο ηγέτης του κουρδικού κόμματος HDP Selahattin Demirtaş ζήτησε ως προϋπόθεση για την επιτυχή μελλοντική πορεία των διαπραγματεύσεων την αποδοχή από την τουρκική κυβέρνηση 10 σημείων. Πιο αναλυτικά ο Selahattin Demirtaş ζητά :
•    Τον προσδιορισμό και το περιεχόμενο των δημοκρατικών πολιτικών που θα συζητηθούν,
•    Τον προσδιορισμό αυτών που πρέπει να υλοποιηθούν για εθνική και τοπική διάσταση της δημοκρατικής συμφωνίας που επιδιώκεται να επιτευχτεί,
•    Τις νομικές και δημοκρατικές εγγυήσεις για την ελεύθερη ιθαγένεια,
•    Την σχέση μεταξύ των δημοκρατικών πολιτικών του κράτους της κοινωνίας και την θεσμοθέτηση της,
•    Τις κοινωνικο-οικονομικές διαστάσεις της διαδικασίας επίτευξη συμφωνίας,
•    Την νέα δομή ασφάλειας στην οποία η διαδικασία θα οδηγήσει,
•    Την επίλυση των προβλημάτων των γυναικών, του πολιτισμού και της οικολογίας, την έννοια,
•    Τον προσδιορισμό και την ανάπτυξη ενός πλουραλιστικού δημοκρατικού και ισόνομου μηχανισμού για την αναγνώριση της ταυτότητας,
•    Τον προσδιορισμό των εννοιών του δημοκρατικού κράτους, κοινής πατρίδας και Έθνους με δημοκρατικά μέσα
•    Την υιοθέτηση ενός νέου Συντάγματος που θα έχει ως στόχο την ενσωμάτωση όλων των παραπάνω σημείων που έχουν προταθεί.

Σύμφωνα με τον Selahattin Demirtaş το συνέδριο για την διακοπή του ένοπλου αγώνα των Κούρδων θα πραγματοποιηθεί μόνο εφόσον το τουρκικό κράτος αποδεχτεί τα παραπάνω 10 σημεία.

Επιπλέον ο ηγέτης του κουρδικού κόμματος ζήτησε την απόσυρση του νέου νομοσχεδίου για την εσωτερική ασφάλεια που έχει εισηγηθεί η κυβέρνηση ώστε η διαδικασία για την επίτευξη διαχρονικής ειρήνης να έχει πιθανότητες επιτυχίας.

Η απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης για την προσέγγιση και επίτευξη συμφωνίας με τον πλέον μισητό άνθρωπο της Τουρκίας αποτελεί μια τεράστια στροφή στην διαχρονική πολιτική της Άγκυρας αναφορικά με το κουρδικό ζήτημα.

Έχοντας μια διαφορετική προσέγγιση στο ζήτημα από αυτή που ακολουθούσαν μέχρι και το 2001 οι τουρκικές κυβερνήσεις, το κυβερνών κόμμα AKP προσπαθεί να δημιουργήσει ένα νέο κράτος μια νέα κοινωνία “παντρεύοντας” το δόγμα του φιλελεύθερου ισλαμισμού με την κοσμική κληρονομία του Κεμάλ Ατατούρκ.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο νύν πρωθυπουργός της χώρας πιστεύει ότι ο συνδετικός κρίκος των λαών που ζούν στην Τουρκία θα μπορούσε να είναι το πρότυπο της ανεκτικής κοινωνίας που επικρατούσε την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πέρα από εθνοτικές, θρησκευτικές και φυλετικές διαφορές.

Η έννοια του κοινού πολιτιστικού παρελθόντος και την ανεκτικότητας απέναντι στις θρησκευτικές, φυλετικές και εθνικές ομάδες της νέας Τουρκίας αντικατοπτρίζονται σε όλες σχεδόν τις ενέργειες και αποφάσεις του Αχμέτ Νταβούτογλου αναφορικά με τις σχέσεις του τουρκικού κράτους με τους υπηκόους του και τους γειτόνους του.

Σημαντικό ρόλο σε αυτήν την απόφαση εκτιμάται ότι έπαιξε και το κόστος του πολέμου στην τουρκική οικονομία, αφού σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Εργασίας Faruk Çelik το 2011, το έμμεσο και άμεσο κόστος του πολέμου για την Τουρκία την τελευταία 27ετία έφτασε τα 400 δισ δολάρια. Ουσιαστικά από τον Αύγουστο του 1984 που ξεκίνησε η ένοπλη πάλη του κουρδικού λαού κοστίζει στην τουρκική οικονομία 14,8 δισ δολάρια κάθε χρόνο.

Σε αυτό το ποσό περιλαμβάνονται τα έξοδα για εξοπλισμούς, για οχυρωματικά έργα, λειτουργικά έξοδα, πυρομαχικά, ανταλλακτικά, καύσιμα, μισθοί, αποζημιώσεις σε τραυματίες, αναπλήρωση υλικού, η μετεγκατάσταση 3 εκατ Κούρδων από τα χωριά τους στις πόλεις, η ενισχυμένη παρουσία της Στρατοχωροφυλακής στο τουρκικό Κουρδιστάν καθώς και οι συνέπειες στην οικονομία από τις απεργίες τις καταστροφές και το αρνητικό επενδυτικό κλίμα που επικρατεί στην περιοχή.

Τέλος όπως αποδεικνύεται μόνο τυχαίο δεν ήταν το δημοσίευμα του Τούρκου αρθρογράφου Αχμέτ Τακάν στην εφημερίδα Γιενί Τσάγ στις 13 Δεκεμβρίου του 2014, σύμφωνα με το οποίο η Τουρκία οδεύει προς ομοσπονδιοποίηση με κύρια εθνοτικά συστατικά της, τους Τούρκους και τους Κούρδους.

Όπως είχε δημοσιεύσει το Via Diplomacy στις 19 Δεκεμβρίου 2014 ο ηγέτης του PKK Οτσαλάν και η τουρκική κυβέρνηση του κόμματος AKP έχουν συμφωνήσει σε ένα σχέδιο επίλυσης του Κουρδικού το οποίο θα εφαρμοστεί σε τέσσερις φάσεις. Μέρος αυτού του σχεδίου είναι και η διαίρεση της χώρας σε 25 αυτόνομες περιοχές

Σύμφωνα με το άρθρο η Τουρκία πρόκειται στο προσεχές διάστημα να  χωριστεί σε 25 περιοχές με την κάθε περιοχή να αποτελεί μια οντότητα με τις πληθυσμιακές και τις εθνοτικές ομάδες που κατοικούν σ’ αυτήν.

Όπως αναφέρει ο Αχμέτ Τακάν, όλα τα ζητήματα που μέχρι τώρα σχετίζονταν με τη λειτουργία του κεντρικού κράτους, όπως η ασφάλεια και η υγεία, θα μεταφερθούν στους δήμους οι οποίοι θα έχουν τη δική τους αυτόνομη βουλή και θα έχουν αυτονομία στην συλλογή των φόρων.

Όσον αφορά το υπουργείο Εσωτερικών αυτό θα χωριστεί στα δύο, ενώ θα ιδρυθεί το Υπουργείο Ασφαλείας, στο οποίο θα υπάγονται η Στρατοχωροφυλακή και η Αστυνομία. Οι Γενικές Διοικήσεις θα υπάγονται στην κεντρική κυβέρνηση στην Άγκυρα, όμως θα έχουν αυτόνομες διοικήσεις σε κάθε περιοχή, ακόμα και τοπικές μονάδες ειδικών δυνάμεων.

Η κεντρική κυβέρνηση θα μπορεί να δίνει εντολές στις μονάδες αυτές για ζητήματα εξοπλισμών αλλά και γενικής πολιτικής του κράτους. Αναφορικά με τον αμυντικό προϋπολογισμό αυτός θα συντάσσεται από την κεντρική κυβέρνηση.

Υπόδειγμα για την υλοποίηση αυτού του εγχειρήματος είναι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Στην περίπτωση της όμως κοινό στοιχείο είναι η κοινή γερμανική καταγωγή του πληθυσμού της, με ανθρώπους που μοιράζονται κοινές αξίες, ήθη, έθιμα και πιστεύω αν και οι Βαυαροί είναι Καθολικοί (30,8% του πληθυσμού) σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Γερμανούς που είναι επί το πλείστον Προτεστάντες Ευαγγελιστές, ή άθεοι (30,3% και 38,8% αντίστοιχα).

Το πολιτικό και κοινωνικό πείραμα που επιδιώκει να ξεκινήσει στην Τουρκία, ενδέχεται να έχει μικρή χρονική διάρκεια, μόνο εως τις εθνικές εκλογές τον ερχόμενο Ιούνιο, εφόσον επιβεβαιωθούν οι υποψίες ότι πρόκειται για ένα ακόμη εκλογικός ελιγμός του AKP για να μπορέσει ο Νταβούτογλου να διατηρήσει την εξουσία χωρίς επιθέσεις από το PKK και αιματοχυσία εν μέσω εκλογικής περιόδου.

Αν όμως η τουρκική πολιτική ηγεσία επιθυμεί ειλικρινά να οδηγήσει την χώρα σε μια συμφωνία με την μεγαλύτερη εθνοτική μειονότητα της και να μετεξελίξει την Τουρκία σε ένα πολυεθνοτικό, πολυθρησκευτικό, Ομόσπονδο Δημοκρατικό κράτος, τότε το μέλλον της γειτονικής χώρας προβλέπεται πολύ ενδιαφέρον και από την θέληση των δύο πλευρών θα φανεί αν τελικά η Τουρκίας θα παραμείνει ενωμένη ή θα διαλυθεί σε δύο κράτη με ανταλλαγές πληθυσμών και τεράστιο οικονομικό κόστος για την Άγκυρα.

Συγγραφέας: Γιώργος Τσιμπούκης

Στρατηγικός Αναλυτής με μεγάλη εμπειρία στην ανάλυση αμυντικών συστημάτων και θεμάτων ασφάλειας. Αναλυτής – Συντάκτης σε εξειδικευμένα περιοδικά Άμυνας και Ασφαλείας.