Η λύση που επανεξετάζει η Πολεμική Αεροπορία: Εκσυγχρονισμός των Mirage 2000EGM/BGM

Η πρόσφατη απόσυρση των τελευταίων αεροσκαφών A-7E/TA-7C καθώς και η ανυπαρξία ενός εξοπλιστικού προγράμματος για την αγορά νέων μαχητικών στο εγγύς μέλλον φαίνεται να οδήγησαν την Πολεμική Αεροπορία σε δεύτερες σκέψεις αναφορικά με το μέλλον των 19 εναπομεινάντων μαχητικών Mirage 2000EGM/BGM τα οποία δεν εκσυγχρονίστηκαν μαζί με τα 10 αεροσκάφη του ιδίου τύπου στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας στο πλαίσιο προγράμματος που περιελάμβανε επιπλέον την απόκτηση 15 νέων Mirage 2000-5 MkII. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα e-amyna εξετάζει αυτή την περίοδο τα περιθώρια εκσυγχρονισμού των Mirage 2000EGM/BGM για την επέκταση της επιχειρησιακής τους ζωής, χωρίς όμως μέχρι τώρα όπως σημειώνει το δημοσίευμα να έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις.

Το καθυστερημένο ενδιαφέρον της Πολεμικής Αεροπορίας για τον πιθανό εκσυγχρονισμό των 19 Mirage 2000EGM/BGM πηγάζει από την πλήρη ανατροπή του σχεδιασμού που είχε γίνει πριν από την οικονομική κρίση ο οποίος περιελάμβανε την απόκτηση νέων μαχητικών τα οποία θα αντικατάστησαν σε βάθος χρόνου τα 32 A-7E/TA-7C τα 34 F-4E AUP PI2000 και αργότερα τα 19 Mirage 2000EGM/BGM και τα 32 F-16C/D Block30. Υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες οι οποίες δεν φαίνεται να μεταβάλλονται δραστικά για τα επόμενα δύο τουλάχιστον χρόνια η Πολεμική Αεροπορία δεν μπορεί να προσδοκά την δαπάνη σημαντικών ποσών άνω των 3 δισ ευρώ για την απόκτηση των 30-40 μαχητικών που επιθυμούσε. Το μόνο βέβαιο πρόγραμμα που θα μπορούσε να υλοποιηθεί τα επόμενα χρόνια είναι ο εκσυγχρονισμός των 157 μαχητικών F-16C/D Block30/50/52+/52+Adv που υπηρετούν στο οπλοστάσιο της Πολεμικής Αεροπορίας και αυτό λόγο της χρηματοδότησης του προγράμματος μέσω πιστώσεων FMS που παρέχει η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Επομένως το μόνο που θα μπορούσε να αναμένει η Πολεμική Αεροπορία είναι η υλοποίηση του παραπάνω προγράμματος και η αξιοποίηση των υπαρχόντων 25 Mirage 2000-5 MkII και η εξάντληση της επιχειρησιακής ζωής των 34 F-4E AUP PI2000 τα οποία φέτος συμπλήρωσαν 40 χρόνια υπηρεσίας στην Πολεμική Αεροπορία.

Ουσιαστικά στις αρχές της επόμενης δεκαετίας η Πολεμική Αεροπορία να βασίζεται σε μία σύγχρονη δύναμη αιχμής η οποία θα περιλαμβάνει 86 εκσυγχρονισμένα με ραντάρ AESA μαχητικά F-16C/D Block52+/52+Adv και πιθανόν 4 F-16D Block30 καθώς και 71 F-16C/D Block30/50 εκσυγχρονισμένα με ραντάρ APG-68 (V)9 και κεντρικούς υπολογιστές MMC 7000 και MMC 5000 που θα προέλθουν από τα αναβαθμισμένα F-16C/D Block52+/52+Adv. Σε αυτά τα 157 αεροσκάφη θα πρέπει να προστεθούν 25 σύγχρονα Mirage 2000-5 MkII, ανεβάζοντας τη συνολική δύναμη της Πολεμικής Αεροπορίας σε 182 σύγχρονα μαχητικά, αφού τόσο τα 34 F-4E AUP PI2000, όσο και τα 19 Mirage 2000EGM/BGM θα αντιμετωπίζουν στο κοντινό μέλλον προβλήματα υποστήριξης, τα πρώτα στα μηχανικά τους τμήματα και τα δεύτερα στα ηλεκτρονικά τους.

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση με δεδομένη την ανυπαρξία σημαντικών πόρων για την αγορά νέων μαχητικών η Πολεμική Αεροπορία έχει μπροστά της μία μόνο λύση, τον εκσυγχρονισμό των 19 Mirage 2000EGM/BGM και την απόκτηση μεταχειρισμένων αεροσκαφών από τους δύο τύπους που χρησιμοποιεί δηλ. Mirage 2000 και F-16, καθότι οποιαδήποτε άλλη αγορά διαφορετικού τύπου θα επιβάρυνε τον προϋπολογισμό της με νέα έξοδα αναφορικά με την δημιουργία της κατάλληλης υποδομής, τεχνικής εκπαίδευσης, λογιστικής υποστήριξης, ανταλλακτικών εργαλείων και βιβλιογραφίας.

Ειδικότερα για τα 19 Mirage 2000EGM/BGM τα οποία δεν εκσυγχρονίστηκαν την δεκαετία 2000, η μετέπειτα προσπάθεια της Πολεμικής Αεροπορίας να υλοποιήσει ένα δεύτερο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού προσέκρουσε στο υψηλό κόστος παραγωγής υποσυστημάτων του πακέτου που είχε επιλεγεί για τον εκσυγχρονισμό των 10 αρχικών Mirage 2000EGM/BGM. Όμως αυτό που δεν εξετάστηκε από την Πολεμική Αεροπορία στα τέλη του 2005 όταν ενδιαφέρθηκε να εκσυγχρονίσει τα υπόλοιπα τότε 22 Mirage 2000EGM/BGM, ήταν η αξιοποίηση της εμπειρίας και της τεχνογνωσίας που αποκτήθηκε από το σπονδυλωτό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των μαχητικών Mirage F1CH/EH της Βασιλικής Αεροπορίας του Μαρόκο.

Το μαροκινό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού αεροσκαφών MF2000 και η ελληνική του διάσταση

Το πρόγραμμα που κωδικοποιήθηκε ως MF2000 υλοποιήθηκε από την κοινοπραξία ASTRAC, η οποία αποτελείτο από τις γαλλικές εταιρείες SAFRAN και Thales. Ο πυρήνας του προγράμματος, αφορούσε τον εκσυγχρονισμό των ηλεκτρονικών του αεροσκάφους, την βελτίωση του κινητήρα του SNECMA Atar 9K-50 και την πιστοποίηση 5 νέων οπλικών συστημάτων, επαυξάνοντας τις δυνατότητες του αεροσκάφους σε αποστολές κρούσης. Το πακέτο του εκσυγχρονισμού περιελάμβανε την εγκατάσταση και ολοκλήρωση του ραντάρ πολλαπλών ρόλων παλμικού ντόπλερ RDY-3 (γνωστό και ως RC400 ή RDC) της Thales, το οποίο βασίζεται τεχνολογικά στο ραντάρ RDY-2, με το οποίο είναι εξοπλισμένα τα Mirage 2000-5 MkII.

Πρόκειται για ένα σπονδυλωτής σχεδίασης, ανθεκτικό σε ηλεκτρονικά αντίμετρα ραντάρ, το οποίο αποτελείται από τέσσερα υποσυγκροτήματα (LRU) και μία κεραία, το μέγεθος της οποίας σύμφωνα με τον κατασκευαστή μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τις απαιτήσεις του αεροσκάφους και τον χώρο που διατίθεται για την φιλοξενία της. Το ραντάρ RDY-3 διατηρεί τις βασικές ικανότητες του RDY-2, δηλαδή απεικόνιση τακτικής κατάστασης για 24 ίχνη, πληροφορίες ιχνηλάτησης διαρκούσης της σάρωσης για 8 ίχνη και παροχή δεδομένων αναχαίτισης και βολής βλημάτων για 4 στόχους ταυτοχρόνως. Λόγω όμως του μικρότερου ρύγχους του Mirage F1CH/EH, η κεραία του ραντάρ RDY-3 είναι μικρότερη, με αποτέλεσμα η εμβέλεια του να είναι μειωμένη κατά 20% σε σχέση με την απόδοση του RDY-2.

Το RDY-3 χρησιμοποιεί το ίδιο λογισμικό με τα ραντάρ RDY/RDY-2, ενώ μπορεί να εκτελέσει τις ακόλουθες λειτουργίες,

• Αέρος-Αέρος,

• Αέρος-Εδάφους (αποφυγή ανάγλυφου, παρακολούθηση κινούμενου στόχου) και

• Αέρος-Επιφάνειας (εντοπισμός και παρακολούθηση πολλαπλών στόχων στην επιφάνεια της θάλασσας).

Σύμφωνα με πληροφορίες από τα ινδικά ΜΜΕ, το συγκεκριμένο ραντάρ θα εξοπλίσει τα υπό εκσυγχρονισμό ινδικά Mirage 2000Η Vajra, προφανώς με μεγαλύτερη κεραία και ισχυρότερο πομποδέκτη λόγω του ευρύχωρου ρύγχους που το αεροσκάφος διαθέτει σε σχέση με τα μαροκινά Mirage F1CH/EH. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος εκσυγχρονισμού των 51 ινδικών Mirage 2000Η, ο συνολικός αριθμός αεροσκαφών που θα είναι εξοπλισμένα με το ραντάρ RDY-3, θα φτάσει τις 78 μονάδες. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πτητικές δοκιμές του πρώτου εκσυγχρονισμένου ινδικού Mirage 2000Η πραγματοποιήθηκαν πριν από ένα χρόνο τον Οκτώβριο του 2013.

Τα υπόλοιπα υποσυστήματα του πακέτου εκσυγχρονισμού του MF2000, περιλαμβάνουν δύο υπολογιστές αποστολής της γαλλικής εταιρείας Sagem (SAFRAN), αρτηρία δεδομένων 1553Β, υβριδικό σύστημα INS/GPS Sigma-95 της Sagem, ασυρμάτους ασφαλών κρυπτογραφημένων επικοινωνιών και δύο μεγάλες οθόνες πολλαπλών λειτουργιών τεχνολογίας LCD. Επιπλέον στο αεροσκάφος MF2000 έχει εγκατασταθεί ένα νέο HUD με ευρυγώνιο πάνελ ελέγχου και έχει εφαρμοστεί διαμόρφωση πιλοτηρίου φιλοσοφίας HOTAS (εργονομική διάταξη διακοπτών ραντάρ και οθονών επάνω στα χειριστήρια του κινητήρα και αεροπλάνου).

Εκτός από τα παραπάνω, το αεροσκάφος της Βασιλικής Αεροπορίας του Μαρόκου έχει εξοπλιστεί με ψηφιακό δέκτη προειδοποίησης σημάτων ραντάρ (RWR), ατρακτίδιο συστήματος παρεμβολών PAJ-FA, ατρακτίδιο εκτοξευτή αεροφύλων Phimat και 7 εκτοξευτές φωτοβολίδων Corail. Τέλος στο αεροσκάφος πιστοποιήθηκε το ατρακτίδιο ELINT ASTAC και το ατρακτίδιο κατάδειξης laser Damocles της Thales.

Για την πραγματοποίηση αποστολών κρούσης, το MF2000 έχει πιστοποιηθεί και μπορεί να αξιοποιήσει τις κατευθυνόμενες βόμβες των 500lb SBU-64 και SBU-54, και τον πύραυλο αέρος-επιφανείας AM-39 Exocet, ενώ για αποστολές αναχαίτισης τους πυραύλους MICA EM/IIR και Magic 2.

Το πλέον εντυπωσιακό όμως στοιχείο του μαροκινού προγράμματος MF2000, ήταν το κόστος του, αφού για τον εκσυγχρονισμό των 27 αεροσκαφών Mirage F1CH/EH, δαπανήθηκαν μόλις 250 εκατ. ευρώ, δηλ. 9,2 εκατ. ευρώ για κάθε αεροσκάφος. Αξίζει να επισημανθεί ότι στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται εκτός της εγκατάστασης και ολοκλήρωσης των νέων υποσυστημάτων και οι εργασίες ολικής αναβάθμισης του μαχητικού καθώς και η πιστοποίηση σε αυτό πέντε οπλικών συστημάτων και τριών ηλεκτρονικών υποσυστημάτων !

Ένα λιτό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού για τα Mirage 2000EGM/BGM της Πολεμικής Αεροπορίας

Αν και το παραπάνω πακέτο εκσυγχρονισμού προορίζεται για τα αεροσκάφη Mirage F1, η σπονδυλωτή του αρχιτεκτονική επιτρέπει την αξιοποίηση μίας προσαρμοσμένης έκδοσης αυτού για την αναβάθμιση των Mirage 2000EGM/BGM της Πολεμικής Αεροπορίας, αφού όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, για την ανάπτυξη του πακέτου αξιοποιήθηκε σε μεγάλο ποσοστό η τεχνολογία που είχε αναπτυχτεί και ενσωματωθεί στα Mirage 2000-5 MkII.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ραντάρ της οικογένειας RDY που αποτελεί το βασικότερο στοιχείο του προγράμματος εκσυγχρονισμού των μαροκινών Mirage F1 και το οποίο προέρχεται από τα προγράμματα αναβάθμισης των δυνατοτήτων των Mirage 2000. Δεδομένο ότι το ραντάρ RDY-3 βρίσκεται υπό πιστοποίηση από τον Οκτώβριο του 2013 στα ινδικά Mirage 2000Η, η εγκατάσταση του στα ελληνικά Mirage 2000EGM/BGM εκτιμάται ότι δεν θα αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες.
Επιπλέον τα ελληνικά αεροσκάφη διαθέτουν ήδη υποσυστήματα τα οποία δεν χρειάζεται να αγοραστούν και να πιστοποιηθούν. Μεταξύ αυτών είναι το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου ICMS-2000 MkI το οποίο μπορεί να αναβαθμιστεί στο επίπεδο MkIΙΙ και το σύστημα GPS/INS TOTEM.

Ουσιαστικά ένα λιτό πρόγραμμα αναβάθμισης των 19 ελληνικών Mirage 2000EGM/BGM θα μπορούσε να συμπεριλάβει:

• Την εγκατάσταση του ραντάρ RDY-3,

• Την εγκατάσταση δύο υπολογιστών αποστολής της Sagem ή του υπολογιστή MDPU, ο οποίος αξίζει να σημειωθεί ότι κατασκευάζεται εξολοκλήρου στην Ελλάδα από την εταιρεία Thales Hellas,

• Την εγκατάσταση μίας επιπλέον οθόνης LCD (τα Mirage 2000EGM/BGM της Πολεμικής Αεροπορίας διαθέτουν ήδη μια σύγχρονη ελληνικής κατασκευής έγχρωμη οθόνη τεχνολογίας LCD), η οποία επίσης μπορεί να κατασκευαστεί στην Ελλάδα από την Thales Hellas ή την Miltech Hellas,

• Την εγκατάσταση ασυρμάτων ασφαλών κρυπτογραφημένων επικοινωνιών,

• Τη διαμόρφωση πιλοτηρίου φιλοσοφίας HOTAS,

• Νέες καλωδιώσεις που μπορούν να κατασκευαστούν στην Ελλάδα και

• Νέο HUD.

Λόγω της αντικατάστασης του παλαιού υπολογιστή με τον νέο, θα χρειαστεί η πιστοποίηση των βλημάτων ΑΜ-39 Exocet, Magic 2, MICA EM/IIR και του ατρακτιδίου ASTAC που ήδη εξεταζόταν ως ενδεχόμενο από την ΠΑ. Ο χρόνος που απαιτείται για την σχεδίαση και υλοποίηση του πακέτου εκσυγχρονισμού υπολογίζεται στον 1 χρόνο. Το πρωτότυπο θα μπορούσε να αναπτυχτεί και να πιστοποιηθεί στην Γαλλία, ενώ οι εργασίες για την αναβάθμιση των υπολοίπων 18 αεροσκαφών μπορεί να υλοποιηθεί στην ΕΑΒ, η οποία πριν από μερικά χρόνια εκσυγχρόνισε 10 Mirage 2000EGM/BGM στο επίπεδο Mirage 2000-5 MkII.
Το πρόγραμμα μπορεί να υλοποιηθεί σε βάθος 5ετίας, ενώ το κόστος του υπολογίζεται να είναι σαφώς χαμηλότερο από τα 9,2 εκατ. ευρώ ανά μονάδα που κόστισε ο εκσυγχρονισμός των μαροκινών αεροσκαφών, αφού στα ελληνικά αεροσκάφη δεν χρειάζεται να εγκατασταθούν και να πιστοποιηθούν αρκετά από τα υποσυστήματα και όπλα που περιελάμβανε το μαροκινό πρόγραμμα MF2000.

Η πρόταση των γαλλικών Mirage 2000-5F

Σε δεύτερη φάση η Πολεμική Αεροπορία, θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο απόκτησης σταδιακά έναντι συμβολικού τιμήματος των 30 εναπομεινάντων αναβαθμισμένων Mirage 2000-5F της Γαλλικής Αεροπορίας τα οποία το αργότερο μέχρι το 2019 θα έχουν αποσυρθεί και του εκσυγχρονισμού αυτών με βάση το πρότυπο των 19 Mirage 2000EGM/BGM. Μέχρι και τον Μάρτιο του 2013 η Γαλλική Αεροπορία είχε αποσύρει 6 Mirage 2000-5F τα οποία έχουν αρκετά κοινά στοιχεία στο ηλεκτρονικό εξοπλισμό τους με τα ελληνικά Mirage 2000-5 MkII., ενώ τα υπόλοιπα 24 αεροσκάφη Mirage 2000-5F θα αποσυρθούν τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Με την απόκτηση και τον εκσυγχρονισμό των παραπάνω αεροσκαφών η Πολεμική Αεροπορία θα μπορούσε να δημιουργήσει μία συμπαγή δύναμη 49 μαχητικών με την ίδια διαμόρφωση, τα οποία μαζί με τα 25 Mirage 2000-5 MkII σχηματίζουν μία υπολογίσιμη δύναμη 74 εκσυγχρονισμένων μαχητικών εξειδικευμένα σε αποστολές αναχαίτισης και ναυτικής κρούσης με τους πυραύλους ΑΜ-39 Exocet.

Το βασικότερο πλεονέκτημα των γαλλικών μαχητικών είναι η στιβαρή κατασκευή τους που αντέχει στις χρόνιες καταπονήσεις και δεν απαιτεί περιοδικές συντηρήσεις και επιδιορθώσεις της δομικής τους αντοχής. Το στοιχείο αυτό αποτελεί θεμελιώδη παράμετρο της σχεδίασης και κατασκευής των γαλλικών αεροσκαφών αφού το γαλλικό Δημόσιο πάντοτε προτιμούσε την καταβολή σημαντικών αρχικών κονδυλίων για την κατασκευή ανθεκτικών αεροσκαφών που δεν θα χρειάζονται κατά την διάρκεια της επιχειρησιακής τους ζωής περιοδική δομική αναβάθμιση η οποία θα επιβάρυνε μελλοντικούς προϋπολογισμούς. Αυτό το πλεονέκτημα των Mirage 2000 μπορεί να το εκμεταλλευτεί η Πολεμική Αεροπορία, δαπανώντας ένα σχετικά ως προς το όφελος που αποκομίζει, μικρό κονδύλιο για τον εκσυγχρονισμό των 19 Mirage 2000EGM/BGM και μελλοντικά την απόκτηση και εκσυγχρονισμό των 30 Mirage 2000-5F της Γαλλικής Αεροπορίας. Τα αεροσκάφη αυτά μαζί με τα 157 εκσυγχρονισμένα F-16C/D Block30/50/52+/52+Adv., θα επέτρεπαν στην Πολεμική Αεροπορία να σχηματίσει μία δύναμη 231 μαχητικών υψηλών επιδόσεων, εκ των οποίων τα 86+4 θα διαθέτουν ραντάρ AESA και τα υπόλοιπα 141 αεροσκάφη ραντάρ υψηλών επιδόσεων τύπου APG-68 (V9) και RDY-2/3.

Συμπερασματικά η δύναμη αυτή θα μπορούσε να διατηρήσει την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο αξιοποιώντας το οπλοστάσιο της Πολεμικής Αεροπορίας, έως ότου οι οικονομικές δυνατότητες της χώρας και η τεχνολογική ωριμότητα των νέων αεροσκαφών 5ης γενιάς θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να αποκτήσει ένα νέο μαχητικό σε λογικό κόστος και χωρίς τα τεχνολογικά προβλήματα που συνήθως τα νέα αεροσκάφη παρουσιάζουν τα πρώτα χρόνια που βρίσκονται σε υπηρεσία..