Λιβύη – «Δοκιμασία της Δημοκρατίας»

Η Λιβύη πρόκειται να διεξαγάγει δημοτικές εκλογές το Σάββατο, σε μια ψηφοφορία που θεωρείται δοκιμασία της δημοκρατίας σε ένα έθνος που εξακολουθεί να μαστίζεται από διχασμό και αστάθεια.

Βασικές πόλεις της ανατολικής Λιβύης – συμπεριλαμβανομένων της Βεγγάζης, της Σύρτης και του Τομπρούκ – απέρριψαν την ψηφοφορία, υπογραμμίζοντας τις βαθιές ρήξεις μεταξύ των αντίπαλων διοικήσεων.

Η αποστολή του ΟΗΕ στη Λιβύη, UNSMIL, χαρακτήρισε τις εκλογές «απαραίτητες για την τήρηση της δημοκρατικής διακυβέρνησης», προειδοποιώντας παράλληλα ότι οι πρόσφατες επιθέσεις σε εκλογικά γραφεία και η συνεχιζόμενη ανασφάλεια θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τη διαδικασία.

«Οι Λίβυοι πρέπει να ψηφίσουν και να έχουν την ελευθερία να επιλέγουν χωρίς φόβο και χωρίς να πιέζονται από κανέναν», δήλωσε η Εσράα Αμπντελμόνεμ, μια 36χρονη μητέρα τριών παιδιών.

«Αυτές οι εκλογές θα επιτρέψουν στους ανθρώπους να έχουν λόγο στις καθημερινές τους υποθέσεις», είπε, προσθέτοντας ότι ήταν «ενδιαφέρον να δούμε» πώς θα ψηφίσουν οι περιοχές που επλήγησαν από τις συγκρούσεις του Μαΐου.

Από την εξέγερση του 2011, η οποία υποστηρίχθηκε από το ΝΑΤΟ και ανέτρεψε τον μακροχρόνιο ηγέτη Μουαμάρ Καντάφι, η Λιβύη παραμένει διχασμένη μεταξύ της κυβέρνησης της Τρίπολης, η οποία αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα, και της αντίπαλης κυβέρνησης στην ανατολική Λιβύη, η οποία υποστηρίζεται από τον ισχυρό στρατιωτικό Χαλίφα Χαφτάρ.

Ο Χαλέντ αλ-Μοντάσερ, καθηγητής διεθνών σχέσεων με έδρα την Τρίπολη, χαρακτήρισε την ψηφοφορία «αποφασιστική», παρουσιάζοντάς την ως δοκιμασία για το αν οι παρατάξεις της Λιβύης είναι έτοιμες να δεχτούν εκπροσώπους που επιλέγονται από την κάλπη.

«Οι εκλογές καθιστούν δυνατό να κριθεί εάν οι ανατολικές και δυτικές αρχές είναι πραγματικά έτοιμες να δεχτούν την ιδέα ότι οι τοπικοί εκπρόσωποι διορίζονται με ψήφους και όχι με εκφοβισμό ή όπλα», είπε.

Σχεδόν 380.000 Λίβυοι, κυρίως από δυτικούς δήμους, αναμένεται να ψηφίσουν.

Αρχικά, οι εκλογές είχαν προγραμματιστεί σε 63 δήμους σε εθνικό επίπεδο – 41 στα δυτικά, 13 στα ανατολικά και εννέα στα νότια – αλλά η Ανώτατη Εθνική Επιτροπή Εκλογών (HNEC) ανέστειλε 11 εκλογικές περιφέρειες στα ανατολικά και τα νότια λόγω παρατυπιών, διοικητικών ζητημάτων και πιέσεων από τις τοπικές αρχές.

Σε ορισμένες περιοχές κοντά στην Τρίπολη, η ψηφοφορία αναβλήθηκε επίσης λόγω προβλημάτων στη διανομή των καρτών των ψηφοφόρων.

Και την Τρίτη, η εκλογική αρχή δήλωσε ότι μια ομάδα ένοπλων ανδρών επιτέθηκε στα κεντρικά της γραφεία στο Ζλίτεν, περίπου 160 χιλιόμετρα ανατολικά της Τρίπολης.

Δεν δόθηκαν στοιχεία για τα θύματα, αν και η UNSMIL δήλωσε ότι υπήρξαν κάποιοι τραυματισμοί.

Η UNSMIL δήλωσε ότι η επίθεση είχε ως στόχο να «εκφοβίσει τους ψηφοφόρους, τους υποψηφίους και το εκλογικό προσωπικό και να τους εμποδίσει να ασκήσουν τα πολιτικά τους δικαιώματα συμμετοχής στις εκλογές και τη δημοκρατική διαδικασία».

Οι εθνικές εκλογές που είχαν προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο του 2021 αναβλήθηκαν επ’ αόριστον λόγω διαφορών μεταξύ των δύο αντίπαλων δυνάμεων.

Μετά τον θάνατο του Καντάφι και τα 42 χρόνια αυταρχικής διακυβέρνησης, η Λιβύη διεξήγαγε την πρώτη ελεύθερη ψηφοφορία της το 2012 για να εκλέξει 200 μέλη του κοινοβουλίου στο Γενικό Εθνικό Κογκρέσο.

Ακολούθησαν οι πρώτες δημοτικές εκλογές το 2013 και οι βουλευτικές εκλογές το 2014, στις οποίες η προσέλευση ήταν χαμηλή εν μέσω ανανεωμένης βίας.

Τον Αύγουστο του ίδιου έτους, ένας συνασπισμός πολιτοφυλακών κατέλαβε την Τρίπολη και εγκαθίδρυσε κυβέρνηση με την υποστήριξη της Μισράτα – τότε μιας πόλης με πολιτική επιρροή, περίπου 200 χιλιόμετρα ανατολικά της Τρίπολης – αναγκάζοντας το νεοεκλεγμένο κοινοβούλιο του GNC να μεταφερθεί στα ανατολικά.

Στη συνέχεια, ο ΟΗΕ μεσολάβησε για μια συμφωνία τον Δεκέμβριο του 2015, η οποία είδε τη δημιουργία της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας στην Τρίπολη, με τον Φαγιέζ Αλ-Σάρατζ ως πρώτο πρωθυπουργό, αλλά οι διχασμοί στη χώρα εξακολουθούν να υφίστανται.

Άλλες δημοτικές εκλογές πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2019 και 2021, αλλά μόνο σε λίγες πόλεις.