Ο αγωγός Ελλάδας – Κύπρου και η «Νέα Τάξη Πραγμάτων» στην Ανατολική Μεσόγειο

Παρά τις τεχνικές δυσκολίες και το υψηλό κόστος η κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου Κύπρου- Ελλάδας, του East Med Pipeline, θεωρείται η πιο αξιόπιστη λύση με βάση τη νέα ισορροπία δυνάμεων που διαμορφώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα δημιουργούνται από τις ακόλουθες παραμέτρους:

1.  την τριμερή συνεργασία Κύπρου – Αιγύπτου – Ελλάδας,
2.   την ανάγκη για εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου της ισραηλινής και κυπριακής ΑΟΖ,
3.  την ανάγκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για περιορισμό της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία,
4.   την απειλή επέκτασης του ισλαμικού εξτρεμισμού στην Ανατολική Μεσόγειο και
5.   τους λεονταρισμούς της Τουρκίας και το παν-ισλαμικό της όραμα.

Η κρίση της Ουκρανίας και η πολιτική της Μόσχας που οδήγησε στην προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία κάνει ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη των Βρυξελλών για την αναζήτηση εναλλακτικών με στόχο την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια. Η ΕΕ ανά πάσα στιγμή μπορεί να βρεθεί όμηρος μιας νέας ενεργειακής κρίσης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας.

Ο προτεινόμενος αγωγός East Med Pipeline που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη έχει και τη στήριξη του Ισραήλ. Ο ισραηλινός υπουργός Ενεργείας Σιλβάν Σαλόμ έκανε σύμφωνα με το Israel Channel 2 μια πρόταση για ένα τεράστιο έργο προς τους ομολόγους τους των κρατών της Ευρώπης και της Μεσογείου στην πρόσφατη συνάντηση της Ρώμης. Ο Σαλόμ είπε ότι το έργο θα χρειαστεί μια επένδυση πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ από την Ευρώπη για να κατασκευαστεί ένα αγωγός από τη μεσογειακή ακτή του Ισραήλ προς την Κύπρο όπου το φυσικό αέριο θα μεταφέρεται στην Ελλάδα και στην Ιταλία.

Η Κύπρος και η Ελλάδα είναι κράτη- μέλη της ΕΕ και το Ισραήλ στενός σύμμαχος των αμερικανών και μια στενή ενεργειακή και στρατιωτική συνεργασία τους θα συνεισφέρει τα μέγιστα στην ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου , στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και στην προστασία των ενεργειακών ζωτικών υποδομών.

Η Ελλάδα προσπαθεί να εξελιχθεί σε ένα διακομιστικό κέντρο ενέργειας και μέσα στους σχεδιασμούς της εντάσσεται και η μεταφορά του φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ στην Ευρώπη. Η Κύπρος αναζητεί ισχυρές συμμαχίες για να προστατέψει την ΑΟΖ και βρει αγορές για τα ενεργειακά κοιτάσματα . Το Ισραήλ επιδιώκει και αυτό να εκμεταλλευτεί τα ενεργειακά του κοιτάσματα και να τα διοχετεύσει σε διεθνείς αγορές. Η Κύπρος και η Ελλάδα διασφαλίζουν την έξοδο του Ισραήλ προς την Μεσόγειο και την Ευρώπη με ότι συνεπάγεται για την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων.

Ο προτεινόμενος αγωγός East Med Pipeline προασπίζει τα εθνικά συμφέροντα Ελλάδας- Κύπρου και Ισραήλ που ταυτίζονται με την ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιδιώκει να περιορίσει την ενεργειακή εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Η Ουάσινγκτον υποστηρίζει το σχέδιο για μια ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια στο πλαίσιο του ανταγωνισμού της με τη Μόσχα για τον έλεγχο των πηγών και των οδών μεταφοράς ενεργείας στην Ευρασία.

Τα βεβαιωμένα ενεργειακά κοιτάσματα σε Κύπρο και Ισραήλ ανέρχονται σε 800 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Τα κοιτάσματα της Αφροδίτης υπολογίζονται σε 127 δισ. κυβικά μέτρα, του Λεβιάθαν σε 450 δισ. κυβικά μέτρα και του Ταμάρ σε 223 δισ. κυβικά μέτρα. Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου ενδέχεται να είναι ακόμα μεγαλύτερα καθώς η Αμερικανική Γεωλογική Υπηρεσία σε μια μελέτη του 2010 υπολογίζει ότι η Ανατολική Μεσόγειο διαθέτει περίπου 3 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Η περιοχή είναι ανεξερεύνητη και διεθνείς ενεργειακές εταιρίες διεξαγουν έρευνες, η κοινοπραξία ENI- KOGAS έχει ήδη ξεκινήσει τις έρευνες στο κοίτασμα Ονασαγόρας με το πλωτό γεωτρύπανο SAIPEM 10000 και το δεύτερο εξάμηνο του 2015 αναμένεται η πρώτη ερευνητική γεώτρηση της Total E & P Cyprus στα οικόπεδα 10 και 11 εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

Κοινή απειλή η Τουρκία

Κύπρος, Ελλάδα, Ισραήλ και Αίγυπτο αντιμετωπίζουν ένα κοινό εχθρό την Τουρκία του ισλαμιστή προέδρου Ταγίπ Ερντογάν. Η κυβέρνηση της Άγκυρας έχει υιοθέτηση μια ασυνεπής και απρόβλεπτη στην εξωτερική πολιτική που βασίζεται στην προσωποπαγή συμπεριφορά του Ερντογάν ο οποίος αποκαλείται προστάτης όλων των μουσουλμανικών πληθυσμών.

Ο Ερντογάν και ο πρωθυπουργός του Αχμέτ Νταβούτογλου προωθούν μια παν-ισλαμική ατζέντα στη Μέση Ανατολή γεγονός που σύμφωνα με αναλυτές αποδεικνύεται από τη σχέση του ισλαμικού κυβερνών Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) με το μουσουλμανικό κίνημα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και την τουρκική στήριξη προς τους ισλαμιστές εξτρεμιστές μαχητές της Συρίας. Ο τούρκος ακαδημαϊκός Μπελουλ Οζκαν, του Πανεπιστημίου Μαρμαρά μελέτησε, σύμφωνα με την Jerusalem Post περίπου 300 άρθρα του Νταβούτογλου ως πανεπιστημιακού (πριν ασχοληθεί με την πολιτική) που όμως δεν είχαν μεταφραστεί ποτέ. Το συμπέρασμα του δείχνει ότι πρωθυπουργός Νταβούτογλου πιστεύει ότι η Τουρκία έχει την ιστορική αποστολή να αναβιώσει και να καθοδηγήσει ένα σουνίτικο τρίγωνο που θα εκτείνεται από τη Βόρεια Αφρική στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ασία. Κατά μια έννοια το Ισλαμικό Κράτος σε Ιράκ και Συρία (ISIS) έχει κλέψει το όραμα για τη δημιουργία ενός χαλιφάτου από το Νταβούτογλου.

Η Τουρκία αντιλαμβανόμενη ότι δεν μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή επικεντρώνεται στο να έχει ρόλο στη διαχείριση των θαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο για περιορίσει την ενεργειακή της εξάρτηση από Ρωσία και Ιράν και να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες της για να καταστεί ενεργειακός κόμβος Δύσης και Ανατολής.

Η Τουρκία θέλει να διοχετευτεί το κυπριακό αέριο στην Ευρώπη μέσω αγωγών που θα διέρχονται από το έδαφος της. Η κυβέρνηση της Άγκυρας επιδιώκει να κατασκευαστεί ένας αγωγός Ισραήλ – Τουρκίας και ένας αγωγός Ισραήλ-Αιγύπτου και διώρυγας Σουέζ για να διοχετεύσει το φυσικό αέριο του Ισραήλ αλλά και της κυπριακής ΑΟΖ προς την Τουρκία στον Βορρά και προς το Σουέζ στο νότο για τις αγορές της Ασίας. Η Τουρκία εφαρμόζει την πάγια προκλητική πολιτική της για να δείξει ότι είναι ο ηγέτης, ο χωροφύλακας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και να εκβιάσει καταστάσεις και να αποσπάσει ανταλλάγματα όπως έκανε διαχρονικά.