Η Ρωσία «οχυρώνεται» στην Αρκτική – Η «παγωμένη» σύγκρουση της Αρκτικής στρατικοποιείται ;

H Ρωσία επικεντρώνεται στην ενίσχυση της στρατιωτικής προστασίας των περιοχών που έχει στην Αρκτική προκαλώντας ταυτόχρονα ανησυχία για το ενδεχόμενο υιοθέτησης μιας στρατηγικής ανάλογης με αυτήν που ακολούθησε στην ουκρανική κρίση. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε τον Δεκέμβριο του 2014 ότι η χώρα του δεν σχεδιάζει να στρατικοποιήσει την Αρκτική και ότι απλά λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει την άμυνα της.

Στο πλαίσιο αυτό οι πεζοναύτες του Ρωσικού Βόρειου Στόλου θα κάνουν ειδική εκπαίδευση το 2015 με αντικείμενο τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Αρκτική. Το 2015, η Ανεξάρτητη Ταξιαρχία Πεζοναυτών της Ενιαίας Στρατηγικής Διοίκησης του Βορείου Στόλου θα επικεντρωθεί σύμφωνα με το sputniknews σε εκπαιδευτικές επιχειρήσεις στη Αρκτική. Οι προγραμματισμένες ασκήσεις στοχεύουν στο να αυξήσουν την επάρκεια και την αποτελεσματικότητα των στρατιωτών που θα αναπτυχθούν στις ακτές του Αρκτικού Ωκεανού και οι πεζοναύτες θα εκπαιδευτούν σε πτώση με αλεξίπτωτο, χρήση  φορητών όπλων και πυροβολικού.

Ο τελικός στόχος της Ρωσίας είναι να αναπτύξει συνδυασμένες ένοπλες δυνάμεις στην Αρκτική μέχρι το 2020 και ο πρωταρχικός στρατιωτικός της στόχος είναι η ενίσχυση των ναυτικών δυνατοτήτων της. Ακόμα αναμένεται να υπάρξει και σημαντική αύξηση των ρωσικών χερσαίων δυνάμεων στη συγκεκριμένη περιοχή. Μέσα σε λίγα χρόνια, αναμένεται δύο νέες Αρκτικές Ταξιαρχίες να έχουν μόνιμες βάσεις πάνω στον Αρκτικό Κύκλο, και το υπάρχων σύνταγμα των πεζοναυτών του Βόρειου Στόλου θα αυξηθεί κατά 1/3.

Παράλληλα η Ρωσία σχεδιάζει να κατασκευάσει 13 αεροδρόμια καθώς και 10 εγκαταστάσεις ραντάρ κατά μήκος της Βόρειας Θαλάσσιας Διαδρομής. Τα περισσότερα από αυτά τα αεροδρόμια προϋπάρχουν από τη Σοβιετική εποχή και θα ανακαινιστούν ενώ θα κατασκευαστούν και νέα.

Το αναθεωρημένο ρωσικό στρατιωτικό δόγμα του Δεκέμβριου του 2014 συμπεριλαμβάνει στις προτεραιότητες του και την προστασία των εθνικών συμφερόντων στην Αρκτική. Τα ρωσικά συμφέροντα στην Αρκτική εκτείνονται και πέρα από τα οικονομικά και στρατιωτικά πλεονεκτήματα που προσφέρονται από τη Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή. Η περιοχή είναι πλούσια σε ορυκτά, πανίδα και χλωρίδα, αλιεία και φυσικούς πόρους. Η Αρκτική υπολογίζεται ότι διαθέτει το 13% των μη ανακαλυφθέντων αποθεμάτων πετρελαίου και σχεδόν το 1/3 των μη ανακαλυφθέντων αποθεμάτων φυσικού αερίου σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πλειοψηφία αυτών των ανεκμετάλλευτων πόρων εντοπίζεται σε περιοχές όπου η Ρωσία διεκδικεί.

Η Αρκτική θεωρείται προς το παρών σύμφωνα με αναλυτές περιοχή χαμηλής σύγκρουσης και είναι προς το συμφέρον όλων να παραμείνει σε αυτή η κατάσταση. Αν και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Αρκτική δεν είναι αφορούν τον τομέα της ασφάλειας εξακολουθεί να υπάρχει φόβος για ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων των κρατών. O πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αντιλαμβάνεται την Αρκτική ως μια περιοχή που επιτρέπει στη Ρωσία να προκαλέσει χωρίς να δημιουργηθούν σημαντικές γεωπολιτικές παρενέργειες. Η στρατηγική του για την Αρκτική είναι δημοφιλής στο πληθυσμό διότι ο ρωσικός εθνικισμός βρίσκεται σε άνοδο. Η ρωσική δραστηριότητα στην Αρκτική, είτε στρατιωτικά, είτε οικονομικά είτε επιστημονικά, παραπέμπει σύμφωνα με αναλυτές σε εικόνες του Μεγάλου Πέτρου και της Μεγάλης Βόρειας Αποστολής του 18ο αιώνα.

Tα κράτη της Αρκτικής, όπως Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία, έχουν ενισχύσει το στρατιωτικό εξοπλισμό τους εξαιτίας της ανησυχίας τους για ενδεχόμενη ρωσική επιθετικότητα στην Αρκτική καθώς αναγνωρίζουν ότι έχουν περιορισμένες δυνατότητες αντίδρασης σε μια τέτοια περίπτωση.

Η Ρωσία γνωρίζει πολύ καλά τη ζωτική σημασία που έχει η Αρκτική για τα μελλοντικά της συμφέροντα και με βάση το πως έπραξε στην Ουκρανία δεν πρόκειται να συχωρήσει και να ξεχάσει μια πρόκληση εναντίον της που θα αφορά τις αρκτικές περιοχές της.

Συγγραφέας: Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας

Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας

Δημοσιογράφος - Αναλυτής διεθνών θεμάτων και γεωπολιτικής στο μηναίο περιοδικό Άμυνα & Διπλωματία.