Ένα Στάλινγκραντ στο Σουδάν – 300.000 άμαχοι παραμένουν παγιδευμένοι μέσα στο Ελ-Φασέρ

Η πόλη Ελ-Φάσερ, στο δυτικό Σουδάν, βρίσκεται υπό πολιορκία για περισσότερο από ένα χρόνο από παραστρατιωτικές δυνάμεις που επιδιώκουν να την καταλάβουν εν μέσω ενός ευρύτερου πολέμου με τον στρατό που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2023.

Σπαρασσόμενη από βάναυση βία, η πόλη έχει γίνει το τελευταίο στρατηγικό μέτωπο της σύγκρουσης, καθώς οι παραστρατιωτικές Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) πιέζουν να καταλάβουν την τελευταία μεγάλη πόλη που κατέχει ο στρατός στην περιοχή του Νταρφούρ.

Οι παραστρατιωτικοί, οι οποίοι έχασαν μεγάλο μέρος του κεντρικού Σουδάν, συμπεριλαμβανομένου του Χαρτούμ, νωρίτερα φέτος, προσπαθούν να εδραιώσουν την εξουσία τους στη δύση και να εγκαθιδρύσουν μια αντίπαλη κυβέρνηση.

Ακολουθούν βασικά στοιχεία για την κατάσταση μέσα στο Ελ-Φάσερ:

Ο σουδανικός στρατός μάχεται στο πλευρό των Κοινών Δυνάμεων, ενός συνασπισμού πρώην ομάδων ανταρτών με επικεφαλής διοικητές πολιτοφυλακών που αποτελούν μέρος της κυβέρνησης που συμμαχεί με τον στρατό.

Αυτές οι ομάδες εγκατέλειψαν την ουδετερότητά τους τον Νοέμβριο του 2023 μετά τις εθνοτικές σφαγές υπό την ηγεσία των RSF εναντίον της φυλής Massalit στην El-Geneina της Δυτικής Νταρφούρ, και την κατάληψη τεσσάρων πρωτευουσών της πολιτείας του Νταρφούρ από τους RSF.

Οι RSF εξελίχθηκαν από τις αραβικές πολιτοφυλακές Janjaweed, οι οποίες κινητοποιήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 από την κυβέρνηση για να καταστείλουν μια εξέγερση μη αραβικών εθνοτικών ομάδων στο Νταρφούρ, προκαλώντας περίπου 300.000 θανάτους εν μέσω κατηγοριών για γενοκτονία.

Ο τρέχων πόλεμος ξέσπασε μετά από μια διαμάχη για την εξουσία μεταξύ πρώην συμμάχων, του αρχηγού του στρατού Abdel Fattah Al-Burhan και του διοικητή των RSF Mohamed Hamdan Dagalo, για την ενσωμάτωση των RSF στον τακτικό στρατό.

Ο στρατός και οι σύμμαχοί του ελέγχουν πλέον λιγότερα από 13 τετραγωνικά χιλιόμετρα (πέντε τετραγωνικά μίλια) από τα συνολικά περίπου 80 τετραγωνικά χιλιόμετρα της πόλης, τα οποία είναι συγκεντρωμένα κυρίως γύρω από το αεροδρόμιο στα δυτικά της πόλης, σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες από το Εργαστήριο Ανθρωπιστικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Γέιλ.

Οι υπόλοιπες περιοχές ελέγχου τους εκτείνονται από το στρατόπεδο εκτοπισμένων Αμπού Σούκ που έχει πληγεί από την πείνα στα βόρεια μέχρι τη φυλακή Σάλα στα νότια και ανατολικά μέχρι το Γκραν Σουκ.

Η περιοχή υπό τον έλεγχο του στρατού «είναι η μικρότερη που υπήρξε από την έναρξη της πολιορκίας», δήλωσε στο AFP ο Ναθάνιελ Ρέιμοντ, ερευνητής πολέμου και εκτελεστικός διευθυντής του HRL του Γέιλ.

Οι RSF κατέλαβαν μεγάλο μέρος του στρατοπέδου Αμπού Σούκ – το οποίο δέχτηκε επανειλημμένες επιθέσεις τις τελευταίες εβδομάδες – κατέλαβαν το αρχηγείο της αστυνομίας στο κέντρο της πόλης και στόχευσαν νοσοκομεία και πυκνοκατοικημένες περιοχές κοντά στο αεροδρόμιο.

Δορυφορικές εικόνες από το εργαστήριο του Γέιλ δείχνουν εκτεταμένες ζημιές στην υπηρεσία ύδρευσης της πόλης, διαταράσσοντας την πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό.

Οι RSF έχουν κατασκευάσει πάνω από 31 χιλιόμετρα χωμάτινων αναχωμάτων, περικυκλώνοντας το El-Fasher για να παγιδεύσουν τον πληθυσμό του, «δημιουργώντας ένα κυριολεκτικό θάλαμο θανάτου», σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Yale.

Αυτά τα χωμάτινα φράγματα ξεκίνησαν από τον στρατό, αλλά ολοκληρώθηκαν και ενισχύθηκαν από τις RSF, δήλωσε ο Raymond του Yale.

Τα αναχώματα σχηματίζουν «ένα ημικύκλιο ημισέληνο» κατά μήκος της βόρειας πλευράς, δήλωσε ο Raymond, ενώ η νότια πλευρά βρίσκεται πλήρως υπό τον έλεγχο των RSF αφότου κατέλαβαν το στρατόπεδο Zamzam – που επίσης επλήγη από λιμό – τον Απρίλιο.

«Δεν υπάρχει διέξοδος», δήλωσε ο Raymond.

Όσοι προσπαθούν να σκαρφαλώσουν στα αναχώματα αντιμετωπίζουν πιθανό θάνατο, καθώς οι μαχητές των RSF φέρεται να απαιτούν δωροδοκίες για τη διέλευση και να εκτελούν όσους είναι ύποπτοι για δεσμούς με τον στρατό, πρόσθεσε.

«Μπορούμε να δούμε τα σημεία στραγγαλισμού από το διάστημα που χρησιμοποιεί η RSF για τον έλεγχο της πρόσβασης των πολιτών».

Περίπου 300.000 άμαχοι παραμένουν παγιδευμένοι μέσα στο Ελ-Φασέρ, αποκομμένοι από τροφή, νερό, φάρμακα και ανθρωπιστική βοήθεια, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Πέρυσι κηρύχθηκε λιμός στη Ζαμζάμ, το Αμπού Σουκ και έναν κοντινό καταυλισμό.

Στο Ελ-Φασέρ, σχεδόν το 40% των παιδιών κάτω των πέντε ετών υποφέρουν από οξύ υποσιτισμό, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ. Οι άμαχοι τρώνε ζωοτροφές και πολλά που καταφεύγουν στην έρημο πεθαίνουν από πείνα, έκθεση σε ασθένειες ή βία.

Δορυφορικές εικόνες δείχνουν εκτεταμένα νεκροταφεία. Πεινασμένοι άμαχοι αναφέρουν ότι κρύβονται σε αυτοσχέδια καταφύγια για να προστατευτούν από τους αδιάκοπους βομβαρδισμούς.

Η επίθεση των RSF στη Ζαμζάμ εκτόπισε εκατοντάδες χιλιάδες. Οι οργανώσεις βοήθειας φοβούνται μια ακόμη μαζική έξοδο εάν πέσει το Ελ-Φάσερ.

Η κατάληψη του Ελ-Φάσερ θα έδινε επίσης στους RSF τον έλεγχο και των πέντε πρωτευουσών των πολιτειών του Νταρφούρ, ενισχύοντας ουσιαστικά την προσπάθειά τους για μια παράλληλη διοίκηση στο δυτικό Σουδάν.

Οι ειδικοί προειδοποιούν για μαζικές φρικαλεότητες εναντίον της κυρίαρχης φυλής Ζαγκάουα του Ελ-Φάσερ, παρόμοιες με τις σφαγές του 2023 στην Ελ-Γκενέινα, στις οποίες σκοτώθηκαν έως και 15.000 άνθρωποι, κυρίως από τη φυλή Μασαλίτ.

Ο πολιτικός αναλυτής Χολούντ Χάιρ χαρακτήρισε τη μάχη «υπαρξιακή» και για τις δύο πλευρές: οι RSF επιδιώκουν νομιμότητα και γραμμές ανεφοδιασμού με υποστηρικτές στη Λιβύη, το Τσαντ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ οι Κοινές Δυνάμεις, που αποτελούνται κυρίως από μαχητές της Ζαγκάουα, βλέπουν την πόλη ως την τελευταία γραμμή άμυνάς τους.

«Το Ελ-Φάσερ έχει γίνει μια πολιορκία φθοράς όπως το Στάλινγκραντ», δήλωσε ο Χάιρ στο AFP. «Και είναι πιθανό να φέρει μόνο περισσότερο θάνατο και καταστροφή πριν τελειώσει»