Γιατί η Ελλάδα πρέπει να στηρίξει τους ιστορικούς «ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ» της

Η Ελλάδα, ως γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, έχει στρατηγική ανάγκη να διατηρεί ισχυρές συμμαχίες που της εξασφαλίζουν ενεργειακή διαφοροποίηση και αμυντική θωράκιση. Σε αυτό το πλαίσιο, δύο χώρες, το Ισραήλ και το Αζερμπαϊτζάν, λειτουργούν ως κρίσιμοι «πνεύμονες» για την ελληνική ασφάλεια.

Η στήριξη αυτών των «Ελληνικών Πνευμόνων»—του Ισραήλ για την αμυντική και ανατολική ενεργειακή «Άγκυρα» της Ανατολικής Μεσόγείου, και του Αζερμπαϊτζάν για τη βόρεια ενεργειακή πύλη με ιστορικό βάθος—δεν είναι απλώς γεωπολιτική αναγκαιότητα, αλλά επιτακτική εθνική στρατηγική.

Το Ισραήλ: Η Αμυντική και Ενεργειακή Άγκυρα στην Ανατολική Μεσόγειο

Η σχέση της Ελλάδας με το Ισραήλ αποτελεί τον πυρήνα της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η συνεργασία τους υπερβαίνει τα διμερή πλαίσια και ενσωματώνεται στον στρατηγικό μηχανισμό «3+1» (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ συν ΗΠΑ). Για το Ισραήλ όλη η Ανατολική Μεσόγειος (μαζί και η Κύπρος), είναι το «Στρατηγικό Βάθος» στο οποίο βρίσκονται κρίσιμα συμφέροντα.

Η κρισιμότητα της Ανατολικής Μεσογείου για το Ισραήλ είναι πρωτίστως γεωπολιτική και ασφαλείας, καθώς αποτελεί ουσιαστικά το τελευταίο «οχυρό» απέναντι στον ενεργειακό και περιφερειακό επεκτατισμό του Ιράν το οποίο επιδιώκει διαχρονικά τη δημιουργία μιας «χερσαίας γέφυρας» ή «ηπειρωτικής αλυσίδας» που θα επέτρεπε τη μεταφορά επιρροής, ενέργειας, όπλων και πόρων από την Τεχεράνη προς τη Μεσόγειο Θάλασσα, παρακάμπτοντας τη Σαουδική Αραβία και την Ιορδανία.

Το Ισραήλ έχει καταστρέψει και καταστρέφει έναν «Άξονα των Προτεκτοράτων» που έχει και είχε εγκαταστήσει το Ιράν σε καίρια σημεία όπως το Ιράκ με τη στήριξη σιιτικών παραστρατιωτικών ομάδων, τη στήριξη του καθεστώτος Άσαντ και παρουσίας της Χεζμπολάχ και άλλων δυνάμεων, στον Λίβανο με τη Χεζμπολάχ να δρα ως ουσιαστικό πολιτικό – στρατιωτικό όργανο του Ιράν και τέλος, με την στήριξη της Χαμάς στην Γάζα.

Η Ανατολική Μεσόγειος, λοιπόν, αποτελεί για το Ισραήλ την εξωτερική γραμμή άμυνας απέναντι στην ιρανική επιδίωξη εξόδου στη θάλασσα και περικύκλωσής του. Η συνεργασία με την Ελλάδα και την Κύπρο διασφαλίζει ότι αυτή η θαλάσσια περιοχή θα παραμείνει φιλική και ανοιχτή σε δυνάμεις που ενισχύουν τη σταθερότητα, λειτουργώντας ως ανάχωμα στον άξονα της Τεχεράνης. Επίσης, η αμυντική συνεργασία με την Ελλάδα αποκτά πολλαπλάσια σημασία, καθώς ενισχύει την ικανότητα του Ισραήλ να προστατεύσει τις δικές του θαλάσσιες ενεργειακές υποδομές από απειλές που προέρχονται από τους ιρανικούς πληρεξούσιους.

Η ελληνοϊσραηλινή συνεργασία δεν είναι μονόπλευρη αποτελεί ένα κρίσιμο εργαλείο περιφερειακής ασφάλειας και για τις δύο χώρες, παρέχοντας στο Ισραήλ ένα πολύτιμο γεωπολιτικό αντιστάθμισμα. Η συνεργασία με την Ελλάδα και την Κύπρο είναι κρίσιμη, ιδίως όσον αφορά τις μελλοντικές σχέσεις με την Τουρκία και την Αίγυπτο. Διατηρώντας στενούς δεσμούς με την Ελλάδα, το Ισραήλ εξασφαλίζει ευελιξία αφού έχει στη διάθεσή του μια σταθερή και αξιόπιστη συμμαχία σε περίπτωση ψύχρανσης των σχέσεων (ή όξυνσης των ανταγωνισμών) με την Τουρκία, και Αίγυπτο ειδικά σε θέματα θαλάσσια ασφάλειας.

Για την Ελλάδα, η ενίσχυση αυτής της συνεργασίας λειτουργεί ως προγεφύρωμα για τη διατήρηση και την ενδυνάμωση του Ελληνισμού εκτός του διαπραγματευτικού πλεονεκτήματος έναντι της Άγκυρας και σταθερότητα απέναντι στις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.

Η ελληνική ορθόδοξη κοινότητα, με το Ορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων να αποτελεί κεντρικό θεσμό, διατηρεί ιστορική και θρησκευτική παρουσία. Η ισχυρή σχέση με το Ισραήλ παρέχει στην Ελλάδα έναν διπλωματικό δίαυλο και επιρροή σε μια περιοχή όπου ο παραδοσιακός Ελληνισμός (π.χ. στην Αίγυπτο, τη Συρία και τον Λίβανο) έχει συρρικνωθεί λόγω πολιτικών αναταραχών. Η σταθερότητα που προάγει η τριμερής συνεργασία (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ) συνεισφέρει εμμέσως στη διασφάλιση της πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς του Ελληνισμού σε αυτές τις χώρες. Η στρατηγική στήριξη του Ισραήλ από την Ελλάδα είναι, επομένως, μια επένδυση που αποφέρει πολλαπλά οφέλη: ασφάλεια, ενέργεια και διατήρηση του ελληνικού πολιτιστικού αποτυπώματος στην κρίσιμη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου.

Το Αζερμπαϊτζάν: Ο Στρατηγικός Ενεργειακός Διάδρομος με Ιστορικές Ρίζες του Ελληνισμού

Το Αζερμπαϊτζάν (συνολικά Καύκασος) συνδέεται με την Ελλάδα όχι μόνο μέσω των σύγχρονων αγωγών αλλά και μέσω βαθιών ιστορικών και πολιτιστικών δεσμών.

Η Αθήνα φαίνεται να έχει υποτιμήσει τον στρατηγικό ρόλο του Αζερμπαϊτζάν (όπως και των χωρών της ευρασίας)στην ενεργειακή Ασφάλεια της Ευρώπης και του Ισραήλ. Η διαμάχη για το Ναγκόρνο – Καραμπάχ και ο πρόσφατος πόλεμος δεν επέτρεψε να αναπτυχθούν οι σχέσεις Ελλάδας – Αζερμπαϊτζάν, καθώς η μονόπλευρη στάση της Ελλάδας υπέρ της Αρμενίας θεωρήθηκε από πολλούς (ευρωπαίους αξιωματούχους) ως εσφαλμένη διπλωματική κίνηση, καθώς έτσι παραχώρησε κρίσιμους ρόλους σε τρίτες χώρες. Η στάση αυτή εμπόδισε την Ελλάδα να διαδραματίσει έναν κρίσιμο ρόλο διαμεσολαβητή στην επίλυση των διαφορών ανάμεσα στις δύο χώρες.

Αν κάποιος θα έπρεπε να είναι πρώτος εκεί και να έχει λόγο είναι η Ελλάδα, αφού ο Καύκασος είναι η ιστορική της αρχή ενώ η Λύση της Ενεργειακής Απεξάρτησης της Ευρώπης πέρασε και περνά μέσα από την ίδια την Ελλάδα. Η στάση της Αθήνας ανάγκασε το Αζερμπαϊτζάν να προσπεράσει την Αθήνα στον δρόμο για την Ευρώπη και παρ ότι ο TAP ήταν αγωγός διεύλευσης το Μπακού παρέδωσε (και παραδίδει) κρίσιμες ποσότητες φυσικού αερίου κατά τους πρώτους μήνες του πολέμου στην Ουκρανία.

Το Μπακού γνώριζε ήδη από το 2007 πως η Ελλάδα προορίζεται να γίνει βασικός παίκτης του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου (SGC), και ο κύριος ενεργειακός κόμβος της περιοχής. Η ενεργειακή σημασία του Αζερμπαϊτζάν παραμένει αναντικατάστατη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και ο αγωγός TAP που μεταφέρει αζερικό αέριο από τα ελληνοτουρκικά σύνορα μέσω της Ελλάδας προς την Ιταλία, αποτελεί βασικό «πνεύμονα» διαφοροποίησης, κάτι το οποίο γίνεται πλέον αντιληπτό και με την σημασία του Κάθετου Διαδρόμου. Η συμφωνία του Ιουλίου 2022 μεταξύ ΕΕ και Αζερμπαϊτζάν για διπλασιασμό των εξαγωγών αερίου (στα 20 δισ. κ.μ. ετησίως έως το 2027) καθιστά το Μπακού έναν αναγκαίο εταίρο για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο.

Η Ελλάδα πρέπει να επανασυνδεθεί με το Αζερμπαϊτζάν, χρησιμοποιώντας ως γέφυρα τις βαθιές ιστορικές ρίζες. Ο Καύκασος δεν είναι απλώς μια μακρινή περιοχή, αλλά η ιστορική αφετηρία του Ελληνισμού. Η περιοχή της Κασπίας, όπου δραστηριοποιήθηκαν οι αρχαίοι Έλληνες και οι ελληνικές αποικίες, ενώνει τους δύο λαούς σε ένα κοινό πολιτισμικό παρελθόν. Η ελληνική παρουσία στον Καύκασο αποτελεί απόδειξη της ιστορικής συνέχειας της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή , ειδικά σε μια περίοδο όπου η Ρωσία προσπαθεί να αποκόψει τον Ελληνισμό γύρω από την Μαύρη Θάλασσα.

Ακόμη και σήμερα, η Ελλάδα διατηρεί πολιτιστικά προγεφυρώματα στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν. Στο Μπακού λειτουργούν κέντρα ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού (όπως το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Σλαβικών Γλωσσών) που διατηρούν τη φλόγα της ελληνικής γλώσσας και κληρονομιάς. Η αναγνώριση του Αζερμπαϊτζάν ως στρατηγικού «πνεύμονα» – όχι μόνο ως ενεργειακού προμηθευτή, αλλά και ως πολιτιστικού και ιστορικού εταίρου – είναι το κλειδί για να επανακτήσει η Ελλάδα τον κεντρικό της ρόλο στον Καύκασο και την ευρωπαϊκή ενεργειακή σκακιέρα.

Η στήριξη και η στρατηγική επένδυση στους δύο αυτούς κρίσιμους «πνεύμονες», το Ισραήλ και το Αζερμπαϊτζάν, δεν εξυπηρετεί μόνο τα άμεσα ενεργειακά και αμυντικά συμφέροντα της Ελλάδας, αλλά λειτουργεί και ως ασπίδα προστασίας για τους παραδοσιακούς της εταίρους. Η ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας με το Ισραήλ μέσω του σχήματος «3+1» θωρακίζει άμεσα την Κύπρο, προσφέροντας σταθερότητα και αντίβαρο στις προκλήσεις της Ανατολικής Μεσογείου. Παράλληλα, η επανεκκίνηση των σχέσεων με το Αζερμπαϊτζάν, με βάση την κοινή ιστορία του Καυκάσου και την ενεργειακή αναγκαιότητα, μπορεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε γέφυρα και αξιόπιστο διαμεσολαβητή μεταξύ Μπακού και Γερεβάν. Μόνο μέσω αυτής της ισορροπημένης και πολυδιάστατης προσέγγισης, η Ελλάδα θα διασφαλίσει τόσο τη δική της ασφάλεια όσο και τη σταθερότητα των δύο χωρών υψίστης σημασίας για τον Ελληνισμό.